वास्तु पुरुष का प्रादुर्भाव एवं पूजन विधि

vastu purush ka pradurbhav evan pujan vidhi  

Views : 20984 | December 2012
rashmi chaidhri vastu shastra ka parichay evan vastu purush ke pradurbhav ke sanbandh men jankari hamen prachinatam granthon, vedon aur puranon men vistar se milti hai. ‘matsya puran’, ‘bhavishya puran’ ‘skand puran’ garur puran ityadi puranon ka adhyayan karne par gyat hota hai ki ‘vastu’ ke pradurbhav ki katha atyant prachin hai. parhie is lekh men ki vastu purush ka pradurbhav kaise hua, kyon unki puja ki jani chahie tatha unki puja ki upyukt vidhi kya hai? matsya puran ke anusar matsya rupdhari bhagvan vishnu ne sarvapratham manu ke samaksh vastu shastra ko prakat kiya tha, tadnantar unke usi updesh ko sut ji ne anya rishiyon ke samaksh prakat kiya. iske atirikt ‘bhrigu’, vashishth, vishvakarma, may, narad, nagnajit, bhagvan shiv, indra, brahma, kumar, nandishvar, shaunak, garg, vasudev, aniruddh, shukra tatha brihaspati- ye atharah vastu shastra ke updeshta mane gaye hain. ‘matsya puran’ ke anusar prachin kal men bhayankar andhkasur vadh ke samay vikral rupdhari bhagvan shankar ke lalat se prithvi par unke sved bindu gire the, usse ek bhishan evan vikral mukh vala prani utpan hua. vah prithvi par gire hue andhkon ke rakt ka pan karne laga, rakt pan karne par bhi jab vah tript n hua, to vah bhagvan shankar ke sammukh atyant ghor tapasya men sanlagn ho gaya. jab vah bhukh se vyakul hua to punah triloki ka bhakshan karne ke lie udyat hua. tab uski tapasya se santusht hokar bhagvan shankar usse bole- ‘nishpap tumhara kalyan ho, ab tumhari jo abhilasha hai, vah var mang lo.’’ tab us prani ne shivji se kaha- devdevesh main tinon lokon ko gras lene ke lie samarth hona chahta hun. is par trishul dhari ne kaha-’’ aisa hi hoga, fir to vah prani shivji ke vardan svarup apne vishal sharir se svarg, sanpurn bhumandal aur akash ko avruddh karta hua prithvi par a gira. tab bhaybhit hue devta aur brahma, shiv, daityon aur rakshason dvara vah stanbhit kar diya gaya. use vahin par aundhe munh girakar sabhi devta us par virajman ho gaye. is prakar sabhi devtaon ke dvara usapar nivas karne ke karan vah purush ‘vas$tu= ‘vastu’ nam se vikhyat hua. tab us dabe hue prani ne devtaon se nivedan kiya- ‘‘devagan ap log mujh par prasann hon, ap logon dvara dabakar main nishchal bana diya gaya hun, bhala is prakar avruddh kar diye jane par niche mukh kiye main kab tak aur kis tarah sthit rah sakunga. uske aisa nivedan karne par brahma adi devtaane ne kaha- vastu ke prasang men tatha vaishvedev ke ant men jo bali di jayegi vah tumhara ahar hoga. aj se vastu shanti ke lie jo- yagya hoga vah bhi tumhara ahar hoga, nishchay hi yagyaotsav men di gai bali bhi tumhen ahar rup men prapt hogi. grih nirman se purva jo vyakti vastu puja nahin karenge athva unke dvara agyanta se kiya gaya yagya bhi tumhen ahar svarup prapt hoga. aisa kahne par vah (andhkasur) vastu namak prani prasann ho gaya. isi karan tabhi se jivan men shanti ke lie vastu puja ka aranbh hua. vastu mandal ka nirman evan vastu-pujan vidhi: uÿam bhumi ke chayan ke lie tatha vastu mandal ke nirman ke lie sarvapratham bhumi par ankuron ka ropan kar bhumi ki pariksha kar len, tadnantar uÿam bhumi ke madhya men vastu mandal ka nirman karen. vastu mandal ke devta 45 hain, unke nam is prakar hain- 1. shikhi 2. parjanya 3. jayant 4. kulishayudh 5. surya 6. satya 7. vrish 8. akash 9. vayu 10. pusha 11. vitath 12. gahu a 13. yam 14. gadhn arva 15. magri raj 16. mrig 17. pitrigan 18. dauvarik 19. sugriv 20. pushp dant 21. varun 22. asur 23. pashu 24. pash 25. rog 26. ahi 27. moksh 28. bhallat 29. same 30. sarp 31. aditi 32. diti 33. ap 34. savitra 35. jay 36. rudra 37. aryama 38. savita 39. vivasvan 40. bibudhadhip 41. mitra 42. rajapakshma 43. prithvi dhar 44. apavats 45. brahma. in 45 devtaon ke sath vastu mandal ke bahar ishan kon men char ki, agni kon men vidari, naitya kon men putna tatha vayavya kon men pap rakshasi ki sthapna karni chahie. mandal ke purva men skand, dakshin men aryama, pashchim men jrimbhak tatha uÿar men pilipichch ki sthapna karni chahie. is prakar vastu mandal men 53 devi-devtaon ki sthapna hoti hai. in sabhi ka vidhi se pujan karna chahie. mandal ke bahar hi purvadi das dishaon men das dikpal devtaon ki sthapna hoti hai. in sabhi ka vidhi se pujan karna chahie. mandal ke bahar hi purvadi das dishaon men das dikpal devtaon- indra, agni, yam, niririti, varun, vayu, kuber, ishan, brahma tatha anant ki yathasthan puja kar unhen naivedya nivedit karna chahie. vastu mandal ki rekhaen shvetavarn se tatha madhya men kamal rakt varn se nirmit karna chahie. shikhi adi 45 devtaon ke koshthakon ko raktavarn se anuranjit karna chahie. pavitra sthan par lipi-puti derh hath ke praman ki bhumi par purva se pashchim tatha uÿar se dakshin das-das rekhaen khinchen. isse 81 koshthakon ke vastupad chakra ka nirman hoga. isi prakar 9-9 rekhaen khinchne se 64 padon ka vastuchakra banta hai. vastu mandal ke purva likhit 45 devtaon ke pujan ke mantra is prakar hain- un shikhyai namah, un parjanyai namah, un jayantay namah, un kulishyudhay namah, un suryay namah, un satyay namah, un bhrishse namah, un akashay namah, un vayve namah, un pushay namah, un vitthay namah, un guhay namah, un yamay namah, un gandharvay namah, un bhring rajay namah,, un mrigay namah, un pitrau namah, un dauvarikay namah, un sugrivay namah, un pushpadantay namah, un varunay namah, un asuray namah, un shekay namah, un papharay namah, un rog haray namah, un adiyai namah, un mukhyai namah, un bhallaray namah, un somay namah, un sarpay namah, un adityai namah, un ditai namah, un apye namah, un savitre namah, un jayay namah, un rudray namah, un aryamay namah, un savitauya namah, un vivasvate namah, un bibudhadhipay namah, un mitray namah, un rajayakshmai namah, un prithvi dharay namah, un apavatsay namah, un brahmay namah. in mantron dvara vastu devtaon ka vidhivat pujan havan karne ke pashchat brahman ko dan dakshina dekar santusht karna chahie. tadnantar vastu mandal, vastu kund, vastu vedi ka nirman kar mandal ke ishan kon men kalash sthapit kar ganesh ji evan kund ke madhya men vishnu ji, dikpal, brahma adi ka vidhivat pujan karna chahie. ant men vastu purush ka dhyan nimn mantra dvara karte hue unhen aghrya, padya, asan, dhup adi samarpit karna chahie. vastu purush ka mantra: vastoshpate prati janihrismantsvavesho anmivo bhavan. yat tvemhe prati tanno jushasvan shan no’’ bhav dviped shan chatushpde.. kalash pujn: vastu pujan men kisi vidvan brahman dvara kalash sthapna evan kalash pujan avashya karvana chahie. kalash men jal bharakar nadi sangam ki mitti, kuch vanaspatiyan tatha jau aur til choren. nim athva amra pallavon se kalash ke kanth ka pariveshtan karen. uske upar shrifal ki sthapna karen. kalash ka sparsh karte hue (man men aisi bhavna karen ki usmen sabhi pavitra tirthon ka jal hai) uska avahan pujan karen. apni samathrya ke anusar vastu mantra ka jap karen tatpashchat brahman aur grihasth milakar apne ghar men us jal se abhishek karen. havan evan purnahuti dekar surya dev ko bhi aghrya pradan karen, ant men brahman ko susvadu, mitha, uÿam bhojan karakar, dakshina dekar unka ashirvad grahan kar ghar men pravesh karen aur svayan bhi bandhu-bandhvon ke sath bhojan karen. is prakar jo vyakti vastu pujan kar apne navnirmit grih men nivas karta hai use amaratva prapt hota hai tatha uske grihasth evan parivarik jivan men rog, kasht, bhay, badha, asflta ityadi ka pravesh nahin hota hai tatha aise grih men nivas karne vale prani prakritik evan daiviya apdaon tatha upadravon se sada bache rahte hain aur ‘vastu purush’ evan vastu devtaon ki kripa se unka sadaiv kalyan hi hota hai.
Kya aapko lekh pasand aaya? Subscribe



Kya aapko lekh pasand aaya? Subscribe

Ask a Question?

Some problems are too personal to share via a written consultation! No matter what kind of predicament it is that you face, the Talk to an Astrologer service at Future Point aims to get you out of all your misery at once.

SHARE YOUR PROBLEM, GET SOLUTIONS

  • Health

  • Family

  • Marriage

  • Career

  • Finance

  • Business


.