चातुर्मास - क्या करें और क्या न करें

chaturmas - kya karen aur kya n karen  

Future Point
Views : 8376 | April 2016

chaturmas parva yani char mahine ka parva jain dharm ka ek aham parva hota hai. is dauran ek hi sthan par rahakar sadhna aur puja path kiya jata hai. varsha ritu ke char mahine men chaturmas parva manaya jata hai. varsh 2016 men jain chaturmas parva 08 julai se shuru honge jo ane vale char mahine tak chalenge. jain dharm purnatah ahinsa par adharit hai. jain dharm men jivon ke prati shunya hinsa par jor diya jata hai. jain dharm ke anusar barish ke mausam men kai prakar ke kire, sukshm jiv jo ankhon se dikhai nahin dete ve sarvadhik sakriya ho jate hain. aise men manushya ke adhik chalne-uthne ke karan in jivon ko nuksan pahunch sakta hai. atah in jivon ko pareshani n ho aur jain sadhuon ke dvara kam se kam hinsa ho islie chaturmas men char mahine ek hi jagah rahakar dharm kalyan ke karya kie jate hain. is dauran jain sadhu kisi ek jagah thaharakar tap, pravachan tatha jinvani ke prachar-prasar ko mahattva dete hain.

chaturmas parva ka mahatva jain dharm ke anuyayi varsh bhar paidal chalakar bhakton ke bich ahinsa, satya, brahmacharya ka vishesh gyan bantte hain. chaturmas men hi jain dharm ka sabse pramukh parva paryushan parva manaya jata hai. manyata hai ki jo jain anuyayi varsh bhar jain dharm ki vishesh manyataon ka palan nahin kar pate ve in 8 dinon ke paryushan parva men ratri bhojan ka tyag, brahmacharya, svadhyay, jap-tap manglik pravchnon ka labh tatha sadhu-santon ki seva men sanlipt rah kar jivan safal karne ki manglkamna kar sakte hain. sath hi char mahine tak ek hi sthan par rahakar dhyan lagane, pravachan dene adi se kai yuvaon ka margadarshan hota hai. chaturmas khud ko samjhne aur anya praniyon ko abhydan dene ka avasar mana jata hai. bhagvan vishnu gurutatva men guru jahan vishranti pate hain, aise atmadev men bhagvan vishnu 4 mahine samadhisth rahenge. un dinon men shadi vivah varjit hai, shubh karm varjit hanai aur is samay shubh muhurt nahin milte hain.

kya karen ?

- jalashyon men snan karna, til aur jaun ko pisakar balti men belapatra dalakar snan karne se pap ka nash hota hai tatha tan- man ke dosh mitte hain. agar ¬ namah shivay 5 bar man men jap karke fir lota sir par dala pani ka, to pitt ki bimari, kanth ka sukhna ye to kam ho jayega, chirchira svabhav bhi kam ho jayega aur svabhav men jaliya ansh ras ane lagega. bhagvan narayan shesh shaiyya par shayan karte hain islie 4 mahine sabhi jalashyon men tirthatva ka prabhav a jata hai.

- gadde-vadde hata kar sade bistar par shayan karen. sant darshan aur sat vachan bolen tatha dharm shastra ka path karen. iske atirikt satsang sunen aur santon ki seva karen. in karyon ke lie ye 4 mahine durlabh hain.

- stil ke bartan men bhojan karne ki apeksha palash ke patton par bhojan karen to ve bhojan papnashak punyadayi hote hain, brahmabhav ko prapt karane vale hote hanai.

- chaturmas men in 4 mahinon men donon pakshon ki ekadshi ka vrat karna chahiye. 15 din men 1 din upvas 14 din ka khaya hua jo ann hai vo oj men badal jayega. oj, tej aur buddhi ko balvan banayega.

- chaturmas men bhagvan vishnu ke age purush sukt ka path karne vale ki buddhi ka vikas hota hai aur subah ya jab samay mile bhumadhya men onkar ka dhyan karne se buddhi ka vikas hota hai.

- dan, daya aur indriya sanyam karne vale ko uttam lokon ki prapti hoti hai.

- anvla-mishri jal se snan mahan punya pradan karta hai.

kya n karane ?

- in 4 mahinane men paraya dhan harap karna, parastri se samagam karna, ninda karna, brahmacharya nahin torna chahie varna hath men aya hua amrit kalash vyarth ho jayega. iske atirikt is samay men ninda n karane, brahmacharya ka palan karen tatha paradhan, parastri par buri najar n dalen.

- tambe ke bartan men bhojan nahin karna chahiye evan pani nahin pina chahiye.

- chaturmas men kala aur nila vastra pahnne se svasthya hani aur punya ka nash hota hai.

- parninda maha papan shastra vachn:- “parninda maha papan parninda maha bhayan parninda maha dukhan tasya patakam n parm”. ye skand puran ka shlok hai. parninda maha pap hai, parninda maha bhay hai, parninda maha duahkh hai tasya patakam n param, us se bara koi pap nahin. is chaturmas men pakka vrat le lo ki ham kisi ki ninda n karenge.

- asatya bhashan ka tyag kar den evan krodh ka tyag kar den.

- bajar ki chijen jaise aisakrim, pepsi, koka- kola athva shahad adi chijon ka tyag kar den. chaturmas men jo stri-purush maithun ka tyag karta hai vah apne doshon se par hokar dev bhakti aur mukti prapt karta hai tatha ashvamedh yagya ke fal ko pata hai.

- bhojan ke samay khane v pine ke patra alg-alag hone chahie.

- kanse ke patra buddhivarddhak, svad arthat ruchi utpann karne vale hain. ushn prakritivale vyakti tatha amlapitt, raktapitt, tvachavikar, yakrit v hridyvikar se pirit vyaktiyon ke lie kanse ke patra svasthyaprad hain. isse pitt ka shaman v rakt ki shuddhi hoti hai.

- ‘skand puran’ ke anusar chaturmas ke dinon men palash (dhak) ke patton men ya inse bani pattalon men kiya gaya bhojan chandrayan vrat evan ekadshi vrat ke saman punya pradan karne vala mana gaya hai. itna hi nahin, palash ke patton men kiya gaya ek-ek bar ka bhojan triratri vrat ke saman punyadayak aur bare-bare patkon ka nash karne vala bataya gaya hai. chaturmas men bar ke patton ya pattal par kiya gaya bhojan bhi bahut punyadayi mana gaya hai.

- kela, palash ya bar ke patte ruchi utpann karne vale, vishdosh ka nash karne vale tatha agni ko pradipt karne vale hote hain. atah inka upyog hitkari hai.

- lohe ki karahi men sabji banana tatha lohe ke tave par roti senkna hitkari hai isse rakt ki vriddhi hoti hai. parantu lohe ke bartan men bhojan nahin karna chahie isse buddhi ka nash hota hai. stil ke bartan men buddhi nash ka dosh nahin mana jata. pey padarth chandi ke bartan men lena hitkari hai lekin lassi adi khatte padarth n len. pital ke bartanon ko kalai karake hi upyog men lana chahie.

- elyuminiyam ke bartanon ka upyog kadapi n karen. vaigyanikon ke anusar elyuminiyam dhatu vayumandal se kriya karke elyuminiyam auksaid banati hai, jisse iske bartanon par is auksaid ki part jam jati hai. yah pachntantra, dimag aur hriday par dushprabhav dalti hai. in bartanon men bhojan karne se munh men chale, pet ka alsar, ependisaitis, rog, pathri, antahsrav, granthiyon ke rog, hridyrog, drishti ki mandta, maigren, joron ka dard, sardi, bukhar, buddhi ki mandta, dipreshan, siradard, dast, pakshaghat adi bimariyan hone ki puri sanbhavna rahti hai. elyuminiyam ke kukar ka upyog karne vale savdhan ho jayen.

- plastik ki thaliyan (pletsa) v chammach, pepal plets, tharmokol ki plets, silvar fail, paelithin baig adi ka upyog svasthya ke lie hanikarak hai.

- pani pine ke patra ke vishay men ‘bhavaprakash’ granth men likha hai ki pani pine ke lie tanba, sfatik ya kanch-patra ka upyog karna chahie. tanba tatha mitti ke jalpatra pavitra v shital hote hain. tute-fute bartan se athva anjli se pani nahin pina chahie. chaturmas men jivanashakti barhane ke upay: - sadharntya chaturmas men pachanashakti mand rahti hai. atah ahar kam karna chahie. pandrah din men ek din upvas karna chahie.

- chaturmas men jamun, kashmiri seb adi fal hote hain. unka yathochit sevan karen.

- hari ghas par khub chalen. isse ghas aur pairon ki nason ke bich vishesh prakar ka adan-pradan hota hai, jisse svasthya par achcha prabhav parta hai.

- garmiyon men sharir ke sabhi avayav sharir shuddhi ka karya karte hain, magar chaturmas shuddhi ka karya keval anton, gurdon evan fefron ko hi karna hota hai. islie subah uthne par, ghumte samay aur subh-sham nahate samay gahre shvans lene chahie. chaturmas men do bar snan karna bahut hi hitakar hai. is ritu men ratri men jaldi sona aur subah jaldi uthna bahut avashyak hai.

- chaturmas men shri mahavir chalisa ka nitya path karne se vishesh punya ki prapti hoti hai.

shrimhavir chalisa doha:

siddh samuh namon sada, aru sumrun arahant. nir akul nirvanchch ho, gae lok ke ant ..

mangalamay mangal karan, vardhaman mahavir. tum chintat chinta mite, haro sakal bhav pir ..

chaipai:

jay mahavir daya ke sagar, jay shri sanmati gyan ujagar.

shant chavi murat ati pyari, vesh digambar ke tum dhari.

koti bhanu se ati chabi chaje, dekhat timir pap sab bhaje.

mahabli ari karm vidare, jodha moh subhat se mare.

kam krodh taji chori maya, kshan men man kashay bhagaya.

ragi nahin nahin tu dveshi, vitrag tu hit updeshi.

prabhu tum nam jagat men sancha, sumarat bhagat bhut pishacha.

rakshas yaksh dakini bhage, tum chintat bhay koi n lage.

maha shul ko jo tan dhare, hove rog asadhya nivare.

vyal karal hoy fandhari, vish ko ugal krodh kar bhari.

mahakal sam karai dasanta, nirvish karo ap bhagavanta.

mahamatt gaj mad ko jharai, bhagai turat jab tujhe pukarai.

far darh sinhadik avai, tako he prabhu tuhi bhagavai.

hokar prabal agni jo jarai, tum pratap shitlta dharai.

shastra dhar ari yuddh laranta, tum prasad ho vijay turanta.

pavan prachand chalai jhakjhora, prabhu tum harau hoy bhay chora.

jhar khand giri atvi manhin, tum binasharan tahan kou nanhin.

vajrapat kari ghan garjavai, musldhar hoy tarkavai.

hoy aputra daridra santana, sumirat hot kuber samana.

bandigrih men bandhi janjira, kath sui ani men sakal sharira.

rajadand kari shul dharavai, tahi sinhasan tuhi bithavai.

nyayadhish rajdrbari, vijay kare hoy kripa tumhari.

jahar halahal dusht piyanta, amrit sam prabhu karo turanta.

charhe jahar, jivadi dasanta, nirvish kshan men ap karanta.

ek sahas vasu tumre nama, janm liyo kundalapur dhama.

siddharath nrip sut kahlae, trishla mat udar pragtae.

tum janamat bhayo lok ashoka, anahad shabdabhayo tihunloka.

indra ne netra sahasra kari dekha, giri sumer kiyo abhishekha.

kamadik trishna sansari, taj tum bhae bal brahmachari.

athir jan jag anit bisari, balpne prabhu diksha dhari.

shant bhav dhar karm vinashe, turthi keval gyan prakashe.

jar-chetan tray jag ke sare, hast rekhavat sam tu nihare.

lok-alok dravya shat jana, dvadshang ka rahasya bakhana.

pashu yagyaon ka mita kalesha, daya dharm dekar updesha.

anekant aprigrah dvara, sarvaprani sambhav prachara.

pancham kal vishai jinrai, chandnpur prabhuta pragtai.

kshan men topni badhi-hatai, bhaktan ke tum sada sahai.

murakh nar nahin akshar gyata, sumarat pandit hoy vikhyata.

sortha:

kare path chalis din nit chalishin bar. khevai dhup sugandh parh, shri mahavir agar ..

janam daridri hoy aru jiske nahin santan. nam vansh jag men chale hoy kuber saman ..

Kya aapko lekh pasand aaya? Subscribe


Kya aapko lekh pasand aaya? Subscribe

Ask a Question?

Some problems are too personal to share via a written consultation! No matter what kind of predicament it is that you face, the Talk to an Astrologer service at Future Point aims to get you out of all your misery at once.

SHARE YOUR PROBLEM, GET SOLUTIONS

  • Health

  • Family

  • Marriage

  • Career

  • Finance

  • Business


.