श्रीगणेश के प्रमुख स्थल एवं उनका महत्व

shrignesh ke pramukh sthal evan unka mahatva  

Future Samachar
Views : 12079 | January 2007

prashna: ganpti ke mukhya sthal kaun-kaun se hain? unka aitihasik mahatva evan puja-vidhan kya hai? panchdevon me se ek, parvati-shiv ke atmaj, samast devi-devtaon men sarvagrapujya aur sanatan hindu dharma-shastron evan hinduon ke jan-jivan men atyadhik parivyapt bhagvan shri ganesh ke sabhi tirtha-sthalon, murtiyon aur kshetron adi ka purn vivaran prastut karna asanbhav hai. prayah samast shri shakti-shiv mandiron men shri ganesh ke mangal vigrah pratishthit hai. anya dev sthalon men bhi bhagvan shri ganesh rakshanarth vidyaman hain. kuch sthalon ka sankshipt vivaran is prakar hai.

maharashtra pradesh ke ganpti munbai ke siddhi vinayk: munbai men bhagvan ganpti ke anek mandir hain, aur unmen se do bahut purane hain- prabhadevi ka ‘siddhi vinayak mandir’ aur mul ji jetha kapar market ka siddhi vinayak mandir. kahte hain ki ek bar kapar market men itna bhishan agnikand hua tha ki aspas ki galiyon ki dukanen v makan adi jalakar khakh ho gae the.

kintu ashcharya yah ki 25-30 kadam ki duri par sthit siddhi vinayak mandir aur uske andar upasthit pujari tak ag fatak nahin pai jabki bhayankar hadse men agni jvalaen dur-dur tak fail gai thin. dusri ashcharyajanak bat yah thi ki andar ke ganpti chaik tatha uski dukanon ka bal bhi banka nahin ho saka. satara ke dholya ganpti: satara ke samast manglik karya dholya ganpti ko akshat charhane ke uprant hi aranbh hote hain. mandir ati prachin hai evan murti svayanbhu aur vrihdakar hai.

nasik ke modkeshvar: nasik ke is ganesh mandir ki pratima ke modkakar hone ki vajah se ye ‘modkeshvar’ nam se prasiddh hain. yah mandir higalyaka ganpti mandir kahlata hai jiski ganna chappan vinaykon men hoti hai. yah ‘kamavarad mahotkat kshetra’ hai.

theur ke chintamni: ashta-ganapati ka yah kshetra theur puna jile men puna se 25 ki.mi. ki duri par hai. yahan ke bhagvan ganpti chintamni kahlate hain jinki sthapna unke param shiromni bhakt morya gosavi ne ki thi. chintamni ganesh ki pratima asanasth mudra svarup hai. sund bayin or evan purvamukhi hai.

theur ke van men morya gosavi ki kathor tapasya se prasann hokar vyaghra rup men bhagvan ganesh ne unhen darshan die the. vyaghra ke pratik ke rup men yahan par ek shila-khand hai.

chinchavar ke ‘manglmurti’: maharashtra prant ke puna jile se karib 15 ki.mi. durasth is jagrat dev-sthan par ganesh ji ‘manglmurti’ ke nam se vikhyat hain.

rajnganv ke mahagnpti: ashta-vinayak ka yah kshetra rajnganv puna jile men puna se lagabhag 55 ki.mi. ki duri par sthit hai. yahan ke bhagvan ganpti ka shri vigrah ‘mahagnpti’ ke nam se vikhyat hai. is purvabhimukh mandir men jo murti sthit hai uske niche bane tahkhane men asli choti pratima mugal akramnkariyon ke bhay se raksharth chipakar rakh di gai thi. is vigrah ka nam ‘mahotkata’ hai. mandir ki sanrchna is prakar ki hai ki uÿarayan v dakshinayan ke madhyakal men bhuvan bhaskar bhagvan surya dev ki rashmiyan bhagvan ganpti ki murti par avashyamev parti hai.

morganv ke mayureshvar: yah asht vinayak kshetra maharashtra prant men hi hai. yahan ke devta hain bhagvan mayureshvar. puna jile se lagabhag saÿar kilomitar ki duri par morganv kshetra men ganesh bhakt shiromni morya gosavi ne 14vin sadi men akar siddhi pradata bhagvan mayureshvar ki sadhna ananyopasak banakar ki. yahan par gajanan devta ke samaksh bara mushak virajman hai. yah mushak pair se modak dharan kie hue hai. antrik chaigan ke ashtakonon men mudgal puranokt bhagvan ganpti ki asht murtiyan hain. murti ke dayen bayen ganesh ji ki riddhi-siddhi patniyon ki dhatu ki bani murtiyan hain. pratima ke samne mushak aur mayur vahan virajman hain.

lehyadri ke girijatma: yah asht vinayak kshetra puna se lagabhag 100 ki.mi. ki duri par sthit hai. samipavarti kshetra men bauddh gufaen bhi hain. lehyadri ka yah sthal parvat ki khudai karke banaya gaya hai. ganesh puranokt yah tirth ‘girijatmaja’ ke nam se mashhur hai. ojhar ke vighneshvar: asht vinayak ka yah kshetra bara hi ramnik hai. yah sthan lehyadri ke samip hi hai. yahan ke bhagvan ganesh vighneshvar kahlate hain. mandir bahut hi bhavya evan sundar hai. pratima bayin sund vali hai. inki bahut pratishtha hai.

mahar ke varad vinayk: yah kshetra kulaba jile men hai. bhagvan ganpti ka yah tirth sthal mahar maharashtra ke asht vinaykon men bahut vikhyat hai. aisi manyata hai ki shri varad vinayak ke mandir ki sthapna hajaron varsh purva rigvediya mantra drashta evan ‘gananan tva ganpti gvan havamhe’ richa ko ganpti ki upasna aradhna karke siddh karne vale ved vikhyat evan ganapatya sanpraday ke adyapravartak gritsamad rishi ne ki thi.

pali ke ballaleshvar: yah siddh kshetra bhi maharashtra prant ke kulaba jile men pali namak sthan men hai. yahan ke bhagvan ganesh ka nam ballaleshvar hai. yah ek puratan ganpti tirth sthal hai. arunoday hote hi surya bhagvan ki kirnen sabha mandap se gujrti hui ballaleshvar ganpti ki pratima par parti hain jo is mandir ki adbhut vastu sanrchna ka dyotak hai. is mandir ke prishth bhag ki taraf svayanbhu shri dhundhivinayak ji ka mandir hai.

chintamni ganesh (kalamba): is sthan ka prachin nam ‘kadambapur’ tha. yah chintamni kshetra hai. kahte hain ki gautam rishi ke shrap se tran pane ke lie is sthan par devraj indra ne shri chintamni ganesh ki sthapna kar unki puja aradhna ki thi, islie ye bhagvan chintamni ganesh kahlate hain.

siddhatek (borivli-muunbai): borivli sthit bhagvan ganpti ke is pramukh tirtha-sthan ka prachin nam ‘siddh ashram’ hai jo ab siddhatek ke nam se jana jata hai. kahte hain ki sarvapratham jagat ke palnhar shri hari vishnu bhagvan ji ne apne kanon ke mail se utpann madhu kaitabh namak rakshason ka vadh karne ke lie yahan par ganesh pratima ki sthapna kar unki puja ki thi. taduprant vishnu dvara sthapit is ganesh murti ki puja ved vyas ji ne islie ki thi ki unke dvara kiya jane vala vedon ke vibhajan ka karya bina kisi vighn badha ke sanpann ho jae.

siddh ganpti sthal hai parantu shighra manokamna purti karne ke karan prasiddh ho chuka hai. punya salila man narmada ke pavan tat par gvarighat men relve fatak ke pas 10 sitanbar 2002 ke din bhagvan ganpti ke divya vigrah ki sthapna ki gai hai. manokamna shighra purn karne vale ‘shri siddh ganesh’ bhagvan chaturbhuji rup men kamlasan par virajman hain, unka divya vigrah anupam hai. sund dayin or muri hui hai. yah shri siddh ganesh mandir janakarshan ka kendra hai.

‘jehi sumirat sidhi hoy, gannayak kari var vadan. karhu anugrah soi, buddhi rashi shubh gun sadan.. ki udghoshna ke sath bhaktagan shrifal ke sahit apni likhit arji bhagvan shri siddh ganesh ji ke charnon men prastut karte hain. arji rajistar men darj kar li jati hai. aur rajistreshan nanbar ka chota sa likhit kard arji lagane vale ko de diya jata hai taki manokamna puri hone par kashton se mukti mil jane par apni arji ka shrifal niklvaya ja sake.

alpavdhi men hi bhagvan shri siddh ganesh ji ne apne hajaron sharnagton ki manokamnaen purn ki hain. ujjain ke bare ganesh ji: mahakal ke ek or bhagvan ganpti, dusri aur tisri or kramshah shiv parvati aur kartikey svami virajman hain. mandir ke samip bhagvan ganpti ka mandir hai jismen ganesh ji ki ek adhunik murti hai jo bahut bari v sundar hai. yahan vibhinn sthanon par shat vinayak mandir bhi hain.

indaur ke vishal ganpti: indaur men bhagvan gajanan ki ek vishal murti hai. yah murti tailiya rangon se rangi hone ke karan bahut suhavni lagti hai. is murti ki unchai barah fut hai.

onkareshvar ke panchmukh ganesh: dvadash jyotirlingon men se ek jyotirling madhya pradesh ke ujjain jile ke mahakal hain to dusre onkareshvar ling hain. mandir ke ahate men hi bhagvan ganpti ka ek mandir hai. mandir men panchmukhi prathmeshvar ki pratima hai.

gvaliyar ke vividh ganesh: gvaliyar men bhagvan ganesh ke vividh mandir hain jinmen se kai pratimaen sindur se sushobhit hain. gvaliyar ke chavri bajar mandir men sthit ganesh pratima bahut bari hai.

karnatak ke kuch ganpti kshetra kurudmde: kurudmde ke mandir ki shri subrahmanyam ki pratima hare sangamaramar ki hai. mandir vijay nagar shasan kal ka hai. mandir ke garbhagrih men mahagnpti ki murti hai. yah hare rang ke sangamaramar ki bani hui hai.

idgunji: yahan par dvibhujadhari panchkhadyapriya bhagvan mahagnpti ji ki murti hai jo nagalankar vibhushit hai.

manglur: manglur ke ganesh bhagvan ‘sharau ganpti’ jagrat devta ke rup men karnatak v keral men prasiddh hain. kaha jata hai ki inki sthapna kisi tantrik ne ki thi. ganesh chaturthi yahan par bare harshollas ke sath aur is avasar par ek hajar nariyal fore jate hain.

kokkada: karnatak ke kokkad gram men bhagvan ganesh ki murti kisi mandir men nahin hai. kahte hain ki bhagvan ganesh ne svapn men akar mandir banane ki manahi kar di thi. yahan par ek maidan men jhar ke niche ganesh ji pratishthit hain.

andhra pradesh rejantl: bhagvan ganpti ka yah mandir parvat ki god men basa hai. lagabhag sarhe tin sau varsh purva paush mas ki shukla chaturthi vinayak chaturthi ke din kisi bhakt ne pujan ke bina kisi uddheshya ke jay siddhi vinayak kahte hue apna hath jamin par de mara, tatkshan bhagvan siddh vinayak ki murti us sthan par prakat ho gai. bad men usi bhakt ne vidhi vidhan ke sath us murti ki puja ki tabhi se retanjal ke siddh vinayak mahagnpti ki bahut jyada manyata hai.

madurai ke mahagnpti is sthan ke bare men lagabhag 825 varsh purva ki ek ghatna ka ullekh milta hai. kahte hain ki yahan par kisi harijan mahila ki daranti maidan men ghas katte vakt kisi vastu se takrai aur vahan se khun ki dhar bahne lagi. logon ne jamin khodakar murti ko bahar nikala to bhagvan ganesh ki murti nikli jismen se rakt nikal raha tha.

tatkal usi jagah garbhagrih bana diya gaya, bhagvan ki puja shuru ho gai. bhuvneshvar urisa ke ganpti bhuvneshvar ke lagabhag sabhi shaiv mandiron men bhagvan shankar ya shivling ke samip ganesh ji ki murtiyan hain, kisi ke sath mushak hai to koi mushak rahit hai. kinhin ke hathon men kandamul v modak hain aur kinhin ke hathon men mulkand-modak ke sath kuthar-akshamala bhi hain.

bhuvneshvar ke lingraj mandir men pravesh karne ke purva hi bhagvan ganpti ki vishal pratima ke darshan ho jate hain. is bhavya vigrah ki unchai das fut hai. yah murti sthapatya kala ki drishti se kafi mahatvapurn hai. yah anumantah gyarhvin sadi ki hai.

katak ke mahavinayk: urisa ke katak jile men bhagvan vinayak ka ek bahut bara shandar mandir hai. yah ek pramukh ganpti tirth hai jo mahavinayak kshetra ke nam se vikhyat hai. shri jagannathpuri jagannathpuri men siddh vinayak ke bhavya mandir men ganesh ji ki ek bahut manoram ath fut unchi murti hai. puri ke uÿar men siddh hanuman mandir men adya shankracharya dvara pratishthit panch vinayak ki bhavya pratima hai jiske panch mastak hain. brahma ji ne jin ganpti ka pujan karke jagannath ji maharaj ke darshan kie the, kahte hain vahi pratima jagannath mandir ke kalpavriksh ke niche vale mandir men virajit hai.

gujrat ke ganesh sthal somnath: dvadash jyotirlingon men ek somnath ke prasiddh prachain mandir ke parisar men ahilyabai dvara nirmit ganesh ji ka ek mandir hai.

barauda: barauda men savarakar ganesh mandir aur shri dhundhiraj ganesh mandir shilp kala ki drishti se kafi mahatvapurn hain. prasiddh nilkantheshvar ganpti mandir ki murti kalapurn hai. is mandir ki visheshta yah hai ki pashchim ki or jate hue surya ki rashmiyan ganesh murti par parti rahti hain.

khanbhat: yahan brahmanavara men shri ganesh ji ka svatantra mandir hai, jahan shri ganesh ji ki manushya ke kad ki bhavya pratima virajit hai. iske char hathon men char fan vale sarp hain aur sharir par sarp ka hi yagyaopvit bhi hai. yah murti bahut prachin hai.

dhangadhra: yahan ki sat fut unchi ekdant murti ek akhand patthar men utkirn hai. mandir jogasar talab ke ek kinare par hai. dusre kinare par anya mandir bhi hain.

gorj: yahan ke siddhi vinayak ki murti chaturbhuj hai. yah mandir ek shami vriksh ke niche avasthit hai.

gova ke pramukh ganpti sthal khandole: yahan ke ganesh ‘khadolyacha-ganpti’ kahlate hain. yahan ka ganpti-mandir chota kintu sundar hai. yah pahar ke niche nariyal ke jhurmut men hai, jisse inki naisargik shobha apratim hai.

bandivde: yahan ki shri gopal-ganpti ki murti jangal men mili thi. iski unchai ek fut hai. dravir pradesh ke mukhya ganpti sthal dravir pradesh tamilnadu men shri ganesh ji devta ke rup men sarva sadharan ke chiÿa ko bahut akarshit karte hain. nadiyon ke tat par, pipal vriksh ke niche tatha kantkakirn udeyaram vriksh ki chaya men bina kisi prakar ke avaran ke khuli jagah men choti-choti vedikaon ke upar unki puja-archana hoti hai. koi bhi dhani ya garib admi sachchi shraddha-bhakti se unke lie kahin bhi mandir banva deta hai. is prakar bhakton ke hriday men shrignpti ne ek vishisht sthan bana liya hai. yahan shri ganesh ko vinyagar, vinayakar aur pillayar ke nam se pukara jata hai. mukhya ganpti mandir is prakar hain.

paramakkudi: paramakkudi ke samip ek kantedar vriksh ke niche ganpti apne bhai skand ke sath asin hain. nav-danpti apne vaivahik jivan ki saflta ke lie yahan akar ganesh ji se prarthana karte hain aur ve use purn bhi karte hain.

tiruchchenttangudi: mayavrm-karaikudi lain par mayavaram se 15 mil dur nannilam ke pas yah sthan hai. yahan ka vinayak mandir vikhyat hai. yahan bhagvan vinayak gajavadan n hokar naravaktra (manushya ke mukh) rup men hi virajman hain.

kaha jata hai ki gajmukhasur ka vadh inhin vinayak ke dvara hua tha. tirunaraiyur: chidambaram ke samip tirunaraiyur men shri ganesh ji ka vishesh mandir hai. is mandir ki ganesh murti ko tamil men ‘pollepichiayur’ ke nam se pukarte hain. yahan ki ganesh murti ek shubh muhurt men patallok se svayan prakat hui thi. balak nanbi inhin vighneshvar ka shishya bana tha. svayan bhagvan ganesh ne nanbi ki bhakti bhavna se prasann hokar uske prasad (bhog) ko sakshat grahan kiya aur us par asim anukanpa ki. tabhi se uska nam nanbiyandar nanbi para.

bhagvan ganesh ki kripa se balak nanbi ne, jo ki balyakal men ekadam nirakshar tha, apne dev-guru se sabhi vishyon ki shiksha grahan ki aur ek mahan bhakt tatha sanskrit aur tamil sahitya ka prakand vidvan bana. shiv bhakton ki mahima par usne ek kavya rachna ki hai.

kottaiyur: karaikudi ke samip ek vishesh vinayak hain, jinki bari abhyarthana hoti hai. yahan sarovar ke nikat ek chayakar kund hai. is sarovar ke pashchim men ek khula chabutra hai, jiske charon or n to koi divar hai aur n hi upar koi achchadan hai. koi bhi bhakt bina jat-pant ke bhedbhav ke, bina kisi ki sahayta ke sarovar se jal lekar devta ke abhishek ke lie is devasthan men ja sakta hai.

tiruppanrpym: yah sthan kunbhkonam se 6 mil dur hai. yahan ek sarovar ke kinare dakshinmurti ganpti ka mandir hai. kaha jata hai ki inhonne jagat ki pralay se raksha ki thi.

tiruvalam chuli: yah kshetra ikkis pradhan ganpti kshetron men ek hai. chol desh men kunbhkonam ke pas ek shivalay hai. yah sthan tiruvalam chuli kahlata hai.

paddrucheri (pandicheri): pandicheri ke samudra-tat par shri ganesh ji ka mandir hai. yah mandir videshiyon ne banvaya tha. kaha jata hai ki jab in vinayak ki puja ke lie bhaktajanon ki sankhya barhne lagi, tab videshi shaskon ne is murti ko samudra men fikva diya.

parantu dusre hi din ishvariya chamatkar se yah murti apne sthan par svatah virajit ho gai. ise dekhakar ashcharyachkit videshi shaskon ne yahan bhaktipurvak mandir ka nirman karvaya.

trichinapalli: trishirshagiri (adhunik tiruchirapalli) ki pahari par tin shikhar hain, jinmen sabse unchi pahari par ganpti virajman hain. inhen yahan uchippillaiyar ke nam se pukarte hain. is sarvochch devta ka darshan karne ke lie bare parishram aur kathinai se puja karne vale upar pahari par charhte hain.

rajasthan ke shri ganesh kshetra raypur (pali): yahan ganesh ji ka ek prachin mandir hai. hajaron bhakt yahan darshanarth ate hain. mandir ke samne ek ganesh talab hai. yahan prativarsh bhadra shukla chaith ko ganesh ji ki jayanti dhumdham se manayi jati hai.

jaypur: yahan ki moti danugri ki murti darshaniya hai. yahan ki purani rajdhani amer ke mandiron men sthit ganpti ki murtiyan darshaniya hain. galta-tirth ke shiv mandiron men bhi ganpti murtiyan dekhne yogya hain. yahan ke vighneshvar mandir men ek atyant prasiddh ganesh pratima hai.

siddhaganesh: savai madhopur steshan se 5 mil dur ek parvat shikhar par siddh ganesh ka mandir hai. kaha jata hai ki ye ganesh mevar ke itihas prasiddh rana hammir ke aradhyadev the.

ranthanbhaur: savai madhopur steshan se dakshin purva disha men shrrinkhlaon se ghira bhartiya itihas men suprasiddh vir hammir ranthanbhaur durg parvat ke upar bana hua hai, jahan siddhidata bhagvan ganesh ka suprasiddh mandir evan tirth hai. muslmanon ke bahut dinon tak adhikar men rahne ke karan prachin mandir to nasht kar diya gaya, par bhagvan gajanan ke shri vigrah ki keval sund matra hi purnarup se akshunn hai. donon or riddhi-siddhi ki manoram pratimaen hathon men chanvar lie shobhit hanai. yah sthan ganpti ka siddh pith hai.

shrikeshvray patan (khare ganesh ji): yah sthan kota jankshan se 5 mil dur hai. yahan chanbal nandi men vishnu tirth hai. uske tat par bhagvan shrikeshav ray ki chaturbhuj murti ka mukhya pith sthit hai. mukhya mandir ke charon or kai devtaon ke mandir hanai, jinmen se ek ganesh ji ka bhi hai.

udypur: ghateshvar mandir ke bahar toran sadrishya do khanbhon par ganesh ji evan narad ji ke mandir hain. ye mandir mevar ki utkrisht shilpakriti ke namune hain.

chiÿaaurgrh: ganeshpol ke pratyek dvar par ankit mangldata gajanan ki kai murtiyan man moh leti hain. shahar men ganesh ghati ki ganesh murtiyan evan kile ke darvaje par ankit murtiyan bhi darshaniya hain. shiv mandiron men shri ganpti ki choti murtiyan dekhne yogya hain.

gogunda (udypur): yahan 2 mil ki duri par shri ganesh ji ka vigrah sthit hai. yah mandir bara hi sundar hai.

jalaur: jalaur durg ki makrane ke patthar ki bani ganpti ki murtiyan sundar evan darshaniya hain.

panjab, himachal pradesh v kashmir ke ganesh sthal patiyala (panjab): patiyala ke shri nainadeviji, shri gaurideviji, shri satyanarayan ji adi ke mandiron men shri ganesh ki sundar murtiyan pratishthit hain.

baijnath (kangda): baijnath ke shadbhuj ganesh yahan ke prasiddh shiv mandir men avasthit hain.

ganeshabal (kashmir): yahan ganesh ji ke rup men pujit ek vishal svayanbhu shila hai.

ganesh ghati: yahan prasiddh svayanbhu ganesh murti chattanakar hain, jismen unki sund latki dikhai deti hai.

uÿaranchal aur uÿar pradesh ke ganesh-sthal ganeshvari tila (tihri garhval): is kshetra men ek ganeshvari shila hai. yah lal rang ki hai aur iska akar hathi jaisa hai.

kedarnath: kedarnath mandir ke mukhya dvar par shri ganesh virajit hain. pahle inki agrapuja hoti hai, pashchat bh. ktajan mandir ke andar pravesh karte hain.

ganesh gufa: badrinath se 2 mil dur bhana gram ke nikat vyas gufa ke samip hi ganesh gufa hai.

adibdri: yah pratima kale pashan ki hai tatha kala ki drishti se utkrisht hai. yahan mandir men shri ganesh vigrah sthapit hai.

haridvar: yahan ganesh ghat hai, jahan shri ganesh ki vishal murti hai.

vrindavn: yahan shri gota-ganesh ka mandir hai tatha shrikatyayni mandir ka shri siddhaganesh ka shri vigrah darshaniya hai.

prayag: prayag ko onkar ganesh kshetra kaha jata hai. yahan jagh-jagah par anek ganesh murtiyan sthapit hain, kintu mahamna malviya nagar aur jhanjhriya pul ki vishal murtiyan apne dhang ki nirali hain.

varansi: kashi ke safalaprad shri dhundhiraj ganesh annapunr aa mandir ke pashchim gali ke daain mor par virajman hain.

gorkhpur: yahan ke prasiddh mandiron men shri ganesh bhagvan ka nav pratishthit vigrah darshaniya hai.

bihar prant ke ganesh sthal biharshrif: yahan ke bare mandir men anya devtaon ke sath shri ganesh ji ki sangamaramar ki bani hui ek akarshak pratima hai. yahan ka dusra mandir chandiyah-gan oshji ka hai.

manjha: yahan hathua relve steshan se 3 mil dur shri ganesh ji ka ek svatantra mandir hai.

barka ganv: sivan se 3 mil dur avasthit is ganv men shri ganesh ji ka svatantra mandir hai.

badrm: sivan se lagabhag do mil dur dakshin-purva ke kone par shri ganesh ji ke vishal evan prachin mandir ke bhagnavshesh hain. yahan kale patthar se ganesh ji ki ek vishal nirmit prachin murti hai.

rajngr: yah darbhanga-jayanagar lain par parta hai. yahan ganesh ji ka atyant bhavya evan vishal mandir hai.

bangal aur asam ke ganesh sthal badanagar (bangal): ajimganj steshan ke pas is ganv men anek devalay hain, jinmen ashtabhuj ganesh ka bhi ek shreshth mandir hai.

gohati (asm): prasiddh kamakshidevi ke mandir men shri ganesh ji ka ek sundar vigrah hai.

ikkis pradhan ganpti kshetra moreshvar, prayag, kashi, kalamb, adosh, pali, pariner (dharm granthon men is manglmurti kshetra ko narmada ke kinare bataya gaya hai, kintu is sthan ka thik se pata nahin hai), manda-masle, rakshas bhuvan, theur, siddhatek, rajnganv, vijypur (granthon men yah sthan tailangdesh men batlaya gaya hai, parantu is sthan ka nishchit pata malum nahin hai) kashyapashram (yah kshetra shastravarnit hai, par nishchit sthan agyat hai) jaleshpur (yah sthan bhi agyat hai) lehyadri, berol, paùlay, namlganv, rajur aur kunbhkonam.

shri ganesh puja shri ganesh panch udaÿa tatvon ke mishrit svarup hain. ye panch tatva is prakar hain: anand mangal, saurya sahas, krishi, vanijya vyavsay, buddhi. ganesh ji ki ganna panchdevon men bhi hoti hai. hamare samast karyon men shastriya pramanon ke anusar panchdevon ki aradhna vishva vikhyat hai. jyotish ke anusar jal tatva rashi vale log agar shri ganesh ki upasna karen to siddhi shighra prapt hogi.

shri ganesh ki vishesh puja: ganpti bhagvan ki upasna bhi anya devtaon ki upasna ke saman hi yathashakti panchopchar, dashopchar, shodshopchar athva rajopchar se karni chahie.

ganesh atharvashirsh ke anusar: raktagandhanuliptangan raktapupaiah supujitam. shri ganesh ko, lal rang ke vastra lal rang ke pushp aur chandan vishesh priya hain. atah shri ganesh pujan men visheshakar lal rang ka hi prayog karna chahie. shri ganesh ko 21 ki sankhya priya hai islie unke 21 namon se vishesh puja archana ki jati hai.

yahan unke ye 21 nam aur har nam ke sath arpit ki jane vali vastu ka vivaran prastut hai. nam vastu ¬ sumukhay namah shami patra ¬ ganadhishay namah bhanrigraj ¬ umaputray namah vilvapatra ¬ gajmukhay namah durvadal ¬ lambodray namah ber ka patra ¬ har putray namah dhature ka patra ¬ shurpakarnay namah tulsi ka patra ¬ vakratunday namah sem ka patra ¬ guhagrajay namah apamarg ¬ ekadantay namah bhatktaiya ¬ herambay namah sindur vriksh athva sindur churn ¬ chaturhotre namah tej patra ¬ sarveshvaray namah agast ka patra ¬ viktay namah kaner ka patra ¬ hemtunday namah kadli (kela) ka patra ¬ vinaykay namah ark (ak) patra ¬ kapilay namah arjun patra ¬ vatve namah devraru ka patra ¬ bhalchandray namah mahue ka patra ¬ suragrajay namah gandhari vriksh ka patra ¬ siddhi vinaykay namah ketki ka patra vishesh: brahmavaivart puran ke anusar ganpti bhagvan ke pujan hetu tulsi patra arpit karna purnatah varjit hai.

lekin narad puran ke anusar ganpti ji ke shurpakanr a evan gajavaktra svarup ko tulsi patra arpit karne ka vidhan purnatah yukti sangat mana gaya hai. shri ganesh ke vrat: ek manyata ke anusar shri ganesh ji ka sarvapratham prakatya jagajjanani mata parvati ke yahan magh krishn chaturthi ko hua tha.

sarvadevmyah sakshat sarvamangal daykah.

maghkrishn chatuthryan tu pradurbhuto ganadhipah.. (shiv dharma)

ganesh ji ke chaturthi tithi ko janm lene ke kan unke aradhak is tithi ke ane par unka vishisht pujn-archan, aradhna evan vrat karte hain. pratyek mah ki krishn chaturthi ko ganesh chaturthi evan shukla chaturthi ko vinayak chaturthi kahte hain. iske atirikt pratyek mas ki chaturthi ke apne vishesh nam bhi hain.

skand puran ke anusar shri krishn yudhishthir sanvad men bhadrapad shukla chaturthi ki bari mahima batai gai hai. is chaturthi tithi ko shri ganesh ji ka janm bataya gaya hai. is din ki upasna se ganpti bhagvan apne upaskon ke sanpurn karyon ko purn karte hain.

shri ganesh ke vishesh vrat vat ganesh vrat: is vrat men vat vriksh ke niche baith kar puja ki jati hai. yah uÿam vrat kartik shukla chaturthi se magh shukla chaturthi tak kiya jata hai. til chaturthi: yah uÿam vrat magh shukla chaturthi ko kiya jata hai. is vrat men matra til ke modkon (ladduon) ka bhog lagta hai.

ikkis din ka ganpti vrat: yah vrat ka shravan krishn chaturthi se shravan shukla dashmi tak kiya jata hai. is vrat men 21 din tak shri ganesh ka pujan hota hai. is vrat ke pujan men 21 aghrya, 21 pradakshina 21 prakar ke pushp fal, 21 dub aur 21 laddu (modk) shri ganesh ko arpit kie jate hain.

shri ganesh ko durva avashya charhani chahie. jal tatva se utpann hone vale rogon se bachav men ganesh upasna vishesh labh pahunchati hai. rahu ke doshon ki shanti ke lie shri ganesh ka pujan archan karna chahie kyonki rahu jyotish ke anusar kisi bhi karya men badha utpann karta hai aur buddhi ko bhramit karta hai. vahin shri ganesh kisi bhi karya ko nirvighnata se purn karate hain evan buddhi ko vichlit nahin hone dete. islie rahu ke doshon ke shaman ke lie shri ganesh ka pujan avashya karna chahie.

Kya aapko lekh pasand aaya? Subscribe


Kya aapko lekh pasand aaya? Subscribe

Ask a Question?

Some problems are too personal to share via a written consultation! No matter what kind of predicament it is that you face, the Talk to an Astrologer service at Future Point aims to get you out of all your misery at once.

SHARE YOUR PROBLEM, GET SOLUTIONS

  • Health

  • Family

  • Marriage

  • Career

  • Finance

  • Business


.